AMBO

AMBO

Walafrido Straboni ab ambiendo, aliis melius a Graeco ἀναβαίνειν, i. e. ascendere, pulpitum est seu tribunal aedis sacrae, ad quod gradibus ascenditur. Paulus Warnefridus in Episcopis Mett. in Chrodegango: Construxit etiam ambonem aurô argentôque condecoratum, et arcus per gyrum throni ante ipsum altare. Arabes Mambar voncant. praeponendô more suô literam M. et in illo Euangelii loco, Marth. c. 23. v. 2. ubi Vulgatus Interpres legit, Super catbedra Moysi sederunt, habent illi, super Mambar etc. Aliter Latinis Analogium quoque, quod in eo Verbum Dei legatur ac annuntietur: Graeci ramen recentes Α᾿ναλόγιον pluteum illum et repositorium vocant, in quo ponitur liber sustenrandus, dum legitur, Ital. Legio: Porto Bema, Lectorium, Lectricium, Pulpitum, Pyrgus, Suggestus, Lamprum item, ut videre est, aqud Macors Fratres in Hieroles. Patebat ad Ambonem duplex olim ascensus, ut ex Silentiario probavit Car. du Fresne in Descript, aedis Sophiaenum. 75. et firmatur insuper ex Durando Ration. l. 4. c. 24. num 17. Dicitur autem Ambo---quia gradibus ambitur. Sunt enim in quibusdam Ecclesiis duo par la graduu, styve duo ascensus in illum per medium chori, unus a sinistis, videl. versus Orientem quo sit ascensus: alter a dextris, videl. versus Occidentem, quo sit dexcensus. Anastasius gradum ascensiois et gradum descensionis vocat, in Silvestro Pontis. In Ambone autem legebantur Lectiones, Epistolae. et Euangelia, in sacris Liturgiis; et quidem, eum in Ambonis parte superiore duo essent gradus, altior unus, inferior alter: in illo Euangelium legebatur, in isto Epistola. Ordo Rom. Subdiaconus vero, qui lecturus est, ascondit in ambonem, ut legat, non tamen in superiorem gradum, quem solet ascendere, qui Euangelium lecturus est. Neque vero Lectiones tantum et Euaugelia, sed etiam contiones, aliaque quae ad Populum recitanda vel exhibenda erant, in ambonibus recitabantur et exhibebantur. Martinus I. PP. in Synodo Lateran. Capitula nunurô novem in ambone praedicans etc. Annales Francorum ad A. C. 800. Ipse Pontifex cor am omni Populo, in B. Petri Basilica Euangelium portans, ambonem conscendit, invocatôque Trinitatis nominc, de obiectis se criminibus iureiur andô purgavit. De orationibus sermonibusque in Ambonibus ad populum habiris, loquitur Epiphanius Histor. Tripartit. l. 10. c. 4. Episcopus vero, Eutropiô sub altari iacente, nimiôque reper cussô timore residens super ambonem; ubi solebat prius facere consuetum sermonem. Iso item Magister de Miraculis S. Otbmari Abbatis c. 4. Quendam Archipresbyterum ambonem conscendere, ac vice sui sermonem ad populum facere iussit. Sic Socr. l. 6. c. 5. Καθεςθεὶς ἐπὶ τȏυ ἄμβωνος, ὅθεν εἰώθει καὶ πρότερον ὁμιλεῖν, χάριν τȏυ ἐξακούςςθαι, Residens in ambone, e quo solitus erat prius ad Ppulum verba facere, cu fine ut exaudiretur. Unde Prudentius Peristeph. Hymn. 4. de S. Hyppol. v. 225.

Fronte sub adversa gradibus sublime tribunal

Tollitur, Antistes praedicat unde Deum.

Sed et coronatos in Ambone Imperatores testatur Theophanes p. 405. 418. 419. 426. et Aucot incertus post eundem Theophanem p. 431. Imo et e loco hoc sublimi, fervente seditione, a Sacerdotibus deteriori parti faventibus, Populum non raro ad prava consilia et quietem publicam turbandam, incitari, docet Iac. Aug. Thuanus Hist. Gallicarum Rer. maxime ubi de Liga, sub Henrico III. Regi Regnoque infesta, etc. Coeterum, extare adhuc Romae veteris Ambonis formam, in Aedibus S. Clementis, S. Pancratii et S. Laurentiiextra muros, testatur Car. du Fresine Glosfar. Vide quae de Ambone Aedis Sophianae idem congessit in eiusdem Descript. num. 74. et 75. Salmasio Ambo Proprie fuit, lapideus suggestus rotundus, in medio Templi, ad instar turris: unde ei nomen. Ventrem enim

ampullarum ἄμβωνα Graeci vocant, a tumore umbilicato. Pollux, τοῦ δὲ κώθωνος ἑκαπς´ρωθεν πλςυραὶ ἅτπςρ τῶ χυτρῶν ἄμβωνες καλοῦνται. Unde ἄμβιξ, olla, quod vehtrem habet praetumidum et ἄμβων quoque montium asconsus, pars seu gradus emmentior. Vide etiam infra in Umbo, Suggostum vero istinsmodi sacrae lectioni et Contionibus in Templis Christianorum destivatum, sic deseribit Paulus Sitentiarius:

Ε῎ςτι τις ἐυρυπόριο καὶ ἔνδια μέςςα μελάθρου

Α῾βρος ἰδεῖν καὶ μᾶλλον ἐς ἀντολίην τι νενευκὼς,

Πύργος ἀκηρασίοισιν ἀπόκριτος ἤθεσι βίβλων

Ο᾿ρθάδιος βάθροις διδυμάοτιν ἄμβατος ὄμοις,

Ω῾ν μία μς`ν ποτὶ νυκτα τιταίνεται, ἡδὲ πρὸς ἠώ.

Ε᾿ιτὶ γὰρ ἀλλῄλησιν ἐναντίαι, ἀμφοτέραι δὲ

Ε᾿ις ἕνα χῶρον ἄγουσιν ἴσον περιήγεϊ κύκλῳ.

Vide Salmas. ad Solin. p. 704. et infra aliquid voce Umbo.